door “It’s time to kick ass and chew bubble gun! And I’m all out of gum…” De befaamde woorden van onze favoriete anti-held, Duke Nukem.
Duke Nukem 3D, de belangrijkste en populairste shooter aller tijden. Na Wolfenstein 3D en Doom natuurlijk. En na Half-Life en Halo. Maar ook Call of Duty en Battlefield. Ach ja, hij was ook populair en belangrijk. In het midden van de jaren 90 was de First Person Shooter, toen nog Doom-clones genoemd, big-business. Waarom het Doom-clones heette is natuurlijk duidelijk, iedereen wilde een graantje meepikken van het succes van Doom. Apogee was nota bene uitgever van Wolfenstein 3D. iD software had echter zoveel geld hieraan verdiend, dat ze Doom vervolgens zelf uitgegeven hebben. Dit was zuur voor Apogee, dus ze gingen zelf aan de slag met een Doom-clone. Nee, niet Duke Nukem.
Wolfenstein 3D: Rise of the Triad
De roots van Apogee’s eigen 3D shooters ligt bij Blake Stone: Aliens of Gold en haar opvolger Planet Strike. Twee games die overduidelijk uit hetzelfde hout gesneden waren als Wolfenstein 3D. Het leek er zelfs zo op, dat het gewoon Wolfenstein 3D in space was. Vervolgens ging Apogee aan de slag met een opvolger van Wolfenstein 3D: Rise of the Triad
Toen iD besloot dat de focus op Doom moest liggen. Ze wilden geen Wolfenstein game tegelijk op de planken hebben, dus trokken ze de kuttel weer in. Apogee, die hier al redelijk wat werk in had gestoken, liet de game niet verloren gaan. Wolfenstein 3D viel van de titel af, maar verder veranderde er niet veel. De game gebruikte een zwaar aangepaste versie van de engine van Wolfenstein 3D. Alle gebouwen en muren waren nog steeds gelimiteerd aan 90 graden hoeken. Verder werden er wel een lading andere verbeteringen toegevoegd. Hoogteverschil, buitenlevels, ‘dynamisch’ licht, en meer van dat soort fratsen. Op veel vlakken vlogen ze de Doom-engine voorbij. En dat met die van Wolfenstein 3D.
De volgende shooter zou hun eigen project worden. Apogee had al flink wat games op hun naam staan. De twee bekendste franchises waren Commander Keen en Duke Nukem. Gezien Commander Keen meer bekendheid en fans had, zou hij zijn eigen 3D game krijgen. Echter was Commander Keen ook een creatie van iD Software. Dus slechts Duke Nukem bleef over.
The Duke
Zoals gezegd had Commander Keen meer bekendheid. Het was de eerste goed werkende game met ‘smooth scrolling’ op de PC. Smooth scrolling is wat Mario eerder al op de NES liet zien. Geen overgang naar een nieuw scherm, maar netjes doorlopend. Het was zelfs eerst getoond aan Nintendo, zodat iD wellicht een Mario game voor PC mocht maken. Zoals verwacht gaf Nintendo ze nul op het rekest. Dus werd Commander Keen hun mascotte hiervoor. Echter zag Apogee ook een markt voor een platformer die een ietwat oudere doelgroep had. En zo was Duke Nukem geboren.
Wat kan ik me de eerste twee Duke Nukem games nog goed herinneren. Ik had het relatief vriendelijke Commander Keen wel gezien. Bij mijn beste vriend kreeg ik Duke Nukem te zien. Dat moest ik ook hebben! De game ging op een floppy mee naar huis. Ik zal in deze twee Duke Nukem games evenveel tijd gestoken als je nu nodig zult hebben om Red Dead Redemption II uit te spelen.
Terug naar de Doom-clones. Duke Nukem was dus de enige logische keuze. Apogee moest meer aanslaan als een bedrijf dat 3D games maakte, en veranderde hun naam in 3D Realms. De naam Duke Nukem 3D slaat niet alleen op de 3D gameplay, maar het is ook het derde deel in Duke’s verhaal. Aan het einde van Duke Nukem II is the Duke op weg terug naar aarde. Hij is aan vakantie toe. Maar als hij thuis komt, wordt zijn schip neergeschoten. Zijn vakantie is verpest, aliens vallen aarde aan en de politie is veranderd in vijandige varkens. Maar het aller, allerergste: de aliens kidnappen onze vrouwen.
Duke Nukem 3D
Net als Doom zat Duke Nukem 3D tot de nok gevuld met geweld. Maar deze keer geen demonen, maar aliens! Duke 3D had daarentegen ook nog humor en naakte vrouwen. Ook pop-culture fans kwamen goed aan hun trekken. Er zitten tientallen verwijzingen in, naar van alles en nog wat. Verwijzingen naar bijvoorbeeld Dirty Harry, Alien, Indiana Jones, Star Wars, Star Trek, Jaws, en zelfs The Shawshank Redemption. Maar ook steken naar bijvoorbeeld Rise of the Triad, èn Quake. Je komt zelfs een lijk met een, ietwat bekend, groen sci-fi space outfit tegen. Met zijn ruwe stem zegt the Duke: “That’s one Doomed space-marine”. Maar vooral Army of Darkness heeft zichtbaar veel invloed gehad the Duke.
Duke 3D moest het echter niet alleen hiervan hebben. Het was ook daadwerkelijk een goede game. Tot de dag van vandaag is de pure kwaliteit van Doom nog nooit verslagen. Dus Duke Nukem deed dat óók niet. Maar dat betekent niet dat Doom op alle vlakken beter was. Zoals ik al zei, Duke 3D is gewoon een goede game. Zelfs een van de beste van mid jaren 90, samen met Dark Forces.
Duke Nukem 3D is, net als Doom, op zo’n beetje elk platform uitgebracht. Ook zijn er vele, officiele en niet officiële, uitbreidingen uitgebracht. Deze zijn ook meerdere malen gebundeld in bijvoorbeeld the Kill-a-Ton collectie. Met de Megaton Edition uit 2013 is de engine geupdate naar volwaardig 3D. 2016 zag de 20th Anniversary World Tour uitvoering. Deze kreeg een nieuwe, vijfde hoofdstuk. Ook heeft Jon St. John, de legendarische stem van Duke, zijn teksten opnieuw opgenomen. Deze versie miste echter wel de uitbreidingen.
Duke Nukem Forever
Nog nooit in de geschiedenis van gaming, had een game een toepasselijkere naam. Duke Nukem Forever werd een jaar na de release van Duke Nukem 3D aangekondigd. Het zou zelfs in minder dan een jaar uit moeten komen. Zoals we allemaal weten is dat nooit gebeurd. De bedoeling was om de Quake 2 engine te gebruiken en het de grote concurrent van Half-Life te maken. De late levering van de engine van iD software, en de verbetering die de Unreal engine meebracht, schakelde 3D Realms naar de unreal engine over. Maar dit betekende wel dat de game uitgesteld moest worden. Vervolgens stapelden de problemen zich op. Veel spel-eigenschappen kwamen niet verder dan de ontwerpfase, voor dat ze geschrapt werden. Veel werk wat gedaan was, ging constant verloren. Vervolgens werd er naar een andere Unreal engine overgeschakeld, een die beter geschikt was om Multiplayer aan de game toe te voegen.
Ambitieus was niet meer dan een klein woord geworden. Er werd van alles aan de fans beloofd, en de verwachting bleven dan ook stijgen. Toen duidelijk werd dat de game voorlopig niet zou uitkomen, kregen steeds meer gamers argwaan over de kwaliteit van de game. In 2003 werkte er nog steeds slechts 18 man aan de game. Ook groeide de conflicten met uitgever Take Two games. Het standaard antwoord, zowel naar de uitgever als de fans, was ondertussen “when it’s done”. Ondertussen was Max Payne al uitgebracht. De geloofde game die ook van 3D realms kwam. Zelfs Prey, die eerder ook al een paar maal de 3D Realms op de planken was gelegd, zag al langzaam het daglicht. Ondanks de problemen werd er weer geclaimd dat de game beter zou zijn dan de aankomende Half-Life. In dit geval Half-Life 2.
“Duke never comes early”
Het geld van 3D Realms was op. Het geduld van Take Two was op, de conflicten waren te groot geworden. 3D Realms wilde Duke Nukem Forever zelfs door een externe ontwikkelaar laten afmaken, omdat dit goedkoper zou zijn dan zelf verder te werken. Het ontwikkelteam was gekrompen tot negen man en omgedoopt tot Triptych Games. Duke Nukem Forever was echter gestorven. Triptych Games zat in hetzelfde gebouw als Gearbox Software. Gearbox was opgericht door Randy Pitchfork, die zelf aan van de Duke Nukem 3D uitbreidingen had gewerkt. Gearbox zelf heeft vooral gewerkt aan ports van Half Life games. Ook hebben ze games als Tony Hawk’s Pro Skater 3 en de eerste Halo naar PC en MacOS omgezet. Projecten van hun zelf zijn, onder andere, de Half-life uitbreiding, Brothers in Arms en de Borderlands games.
3D Realms reikte uit naar Gearbox. Gezien de liefde die Pitchfork voelde voor Duke Nukem, vond hij dat Duke niet mocht sterven. “Nu helpen we Duke in zijn tijd van nood.” vond hij. Realiserende dat de game nooit naar de hype zou opleven, werd de game afgemaakt, zonder de gigantische druk. De game kwam uit in de zomer van 2011 (ook alweer 7 jaar geleden), met aanvankelijk zeer slechte reviews. Alleen PC Gamer gunde Duke nog het voordeel van de twijfel, en gaf de game een 8. Maar na alle slechte reviews en fan-reacties, is er over de afgelopen jaren toch wat minder kritisch en verwachtingsvol naar de game gekeken geworden.
Toekomst?
Vroeg in de ontwikkeling van Duke Nukem Forever werd er zelfs een vijfde game aangekondigd. Hoewel dit natuurlijk nooit tot enige vorm van ontwikkeling is gekomen, heeft Gearbox wel voorzichtig aangegeven met Duke Begins te willen beginnen. Dit zou een reboot moeten zijn van de franchise. Er gaat dan ook speculatie dat dit een remake zal worden van de allereerste platformer. De platformer waar ik me uren mee bezig heb gehouden. De platformer waar de wereld kennis heeft mogen maken met onze mega macho vrouwenverslinder en anti-held Duke Nukem.
Come get some!
-Lars JJ
